ارزیابی سه روش برآورد دبی متوسط روزانه و دبی سیل (شبکه های عصبی مصنوعی، شبکه عصبی مصنوعی-فازی و رگرسیون چند متغیره) در حوزه آبخیز رودخانه خرم آباد

چکیده رودخانه ها به عنوان شریان های حیاتی از دیر باز مورد توجه خاص بشر بوده، ولی وقوع سیل های خطرناک باعث تخریب تأسیسات احداثی در مسیر رودخانه می شود لذا لازمه محاسبه دقیق دبی طرح ضروری است. در این راستا حوزه آبخیز رودخانه خرم آباد با وسعتی معادل1664 کیلومتر مربع حدود 16% وسعت حوزه کشکان را در بر گرفته و در خروجی این حوزه ایستگاه هیدرومتری چم انجیر با 58 سال آمار وجود دارد، در پژوهش حاضر دبی متوسط روزانه با استفاده از روش های رگرسیون چند متغیره، شبکه عصبی مصنوعی و شبکه استنتاج تطبیقی با ورودی های اقلیمی (بارش، دما و تبخیر)، کاربری کشاورزی، کاربری جنگل و شماره منحنی با 19 سال آمار روزانه شبیه سازی شد. نتایج مقایسه مجموعه کل داده های مشاهداتی با شبیه سازی شده نشان می دهد که ضریب همبستگی در روش های رگرسیون چند متغیره، شبکه عصبی مصنوعی و شبکه استنتاج تطبیقی به ترتیب 607/0، 72/0 و 807/0 بوده است همچنین میانگین مربعات خطا هر یک از سه روش رگرسیون چند متغیره، شبکه عصبی مصنوعی و شبکه استنتاج تطبیقی به ترتیب 0027/0، 002/0 و 0015/0 می باشد،با توجه به نتایج حاصله، برتری مدل شبکه استنتاج تطبیقی نسبت به دو مدل دیگر مشهود است. همچنین در مقایسه دبی متوسط سیل مشاهداتی با شبیه سازی شده از طریق شبکه استنتاج تطبیقی مشخص شد که ضریب همبستگی بین آنها 987/0 و میانگین مربعات خطا 0031/0 می باشد. علاوه بر این ها برای انتخاب توزیع فراوانی برتر ابتدا با وارد کردن داده های دبی متوسط سیل و داده های شبیه سازی شده (نرم افزار smada) مشخص شد که توزیع لوگ پیرسون نوع 3 توزیع برتر است زیرا با مقایسه فراوانی احتمال وقوع داده های مشاهداتی و شبیه سازی شده در توزیع منتخب مقدار ضریب همبستگی 998/0 و میانگین مربعات خطا 80/24 را نشان می دهد. بنابراین چنین نتیجه گیری می شود که مدل شبکه استنتاج تطبیقی به عنوان مدلی مناسب برای شبیه سازی دبی متوسط سیل بوده و برای حوزه های فاقد آمار بایستی مورد استفاده قرار گیرد.